Alarmbellen
Kinderen die op achtjarige leeftijd al een scala aan hulpverleners hebben bezocht, kleuters die kampen met een depressie en een vijfjarige die de woorden ‘ik wil soms niet meer leven’ al over zijn lippen krijgt. Dan moeten er toch alarmbellen gaan rinkelen? Dan kun je toch niet meer wakker liggen van het feit dat hij ‘maar’ 10 van de (ooit als criteria vastgestelde) 16 letters kent wanneer hij in groep 2 zit?
Rapport
Waarom staat zelfbeeld, zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde niet in het rijtje van rekenen, technisch lezen, spelling, inzet en taakwerkhouding in een standaard schoolrapport? Scoort een leerling laag op een rekentoets, dan gaan we vol in de aanval; actie! We trekken handelingsplannen uit de kast en het liefst nog met een gouden randje. We oefenen en stampen net zo lang totdat hij alles vlot en vloeiend kan opdreunen. En na een half jaar, wanneer hij weer een onvoldoende behaalt, herhalen we het hele riedeltje nog een keer. Heeft het daarna nog steeds geen effect, dan zal er wel iets mis met ‘m zijn.
Stapje terug
Hier slaan we dus een belangrijke stap over. Kijken we ook naar het kindje zelf of vooral naar de resultaten? We kunnen best een prachtig handelingsplan schrijven en dit uitvoeren, maar een derde verdieping bouwen terwijl de eerste twee verdiepingen deels ontbreken, blijkt ook maar een krakkemikkige toestand. Onbegonnen werk. Dan bouw je eerst een goede en stevige basis. Die basis is het welbevinden. Die basis wordt gelegd in de basisschoolperiode.
Discussie
Cijfers geven op school, afschaffen of niet? Het is al jarenlang een discussiepunt en hier moeten we niet mee stoppen.
In een e-mail van school lees ik dat de kinderen van groep 3 een rekentoets mee naar huis krijgen. Het is fijn als we deze even samen bekijken en daarna mag de toets met handtekening weer mee naar school. Want zo zijn we meteen goed op de hoogte van de vorderingen. Uitroepteken.
Mijn kind zit net drie weken in groep 3 en heeft dus een rekentoets gemaakt. Die moet ik dus met haar bekijken. Wat betekent dat? Moet ik haar wijzen op de fouten? Op de goed gemaakte opdrachten? Moet ik vragen wat ze heeft gedaan? Een handtekening zetten, oke dat moet wel lukken. Maar wacht eens even: ‘vorderingen’… Ze is toch net pas gestart?
Een één en een nul
‘Mama kijk! Een één en een nul!’ Een 10 is dat. Heel even voel ik me trots, maar al snel maakt dat plaats voor een triest gevoel. Wat als deze kleuter geen ‘één en een nul’ had gekregen, maar een 6 of een 3? Of krijgen alle kinderen een 10? Er loopt hier vast ook een kindje rond met een 5. Lekker dan. Zit je net een paar dagen in je nieuwe klas, met een nieuwe juf, een nieuw tafeltje en een veel te hoge stoel. En dan word je beoordeeld met een 5 of wat dan ook. Ik vind dat gek. Onee, ‘bijzonder’ zou juf Ank zeggen.
Siri bel
We zijn nu twee jaar verder en gelukkig zijn die ‘één en een nul’ taferelen van groep 3 nu afgeschaft, net zoals de Citotoetsen in de kleuterklas, maar er zijn nog genoeg andere scholen die op diezelfde manier doorgaan en waar toetsen wekelijks al dan niet dagelijks een vast onderdeel zijn. En waarom? Om de ‘vorderingen’ bij te houden? Als het goed is kun je dat ook prima op een andere manier.
Hoe worden de cijfers bepaald? – ‘Dat rolt uit een systeem’
Wat is dan de meerwaarde van het geven van cijfers? – ‘Dat weten we eigenlijk niet. Dat doen we gewoon, want dat doen we al een eeuwigheid zo’
Honderd jaar geleden moest je nog naar de plaatselijke supermarkt om een telefoontje te plegen. Nu roep je in het wilde weg ‘Siri bel’ en een telefoontje is zo gepleegd. Toen moest je een auto nog opwinden en nu stop je er een stekker in. Een heleboel ontwikkelingen, maar we geven nog op dezelfde manier les als 100 jaar geleden, terwijl alles en iedereen om ons heen is veranderd.
‘We leiden kinderen op in de 21e eeuw, met kennis uit de 20e eeuw en in een systeem dat geworteld is in de 19e eeuw’ – Sir Ken Robinson
The one and only
Persoonlijk krijg ik steeds meer afkeer van de toetsen en cijfers die worden uitgedeeld op school. Misschien door het werk wat ik doe? De hoopjes ellende die ik tegenover mij aan tafel zie zitten, met een terneergeslagen koppie en een negatief rapport vol rode zeer zwakke E-scores (onvoldoendes). Vaak blijken deze kindjes trouwens hartikke slim, soms zelfs hoogbegaafd. Maar dat laat die toets niet zien. Als het al geen betrouwbaar beeld schept, waarom gebruiken we het dan nog?
Wat hoort er niet tussen: een vrachtwagen, een auto, een vliegtuig of een bus? Het is een serieuze Citovraag. Nou, zeg het maar? De Cito zegt een vliegtuig, want die kan vliegen. Malik zegt een vrachtwagen omdat die als enige geen mensen vervoert. Saar zegt een auto, want die heeft als enige vier wielen. Is Cito dan slimmer dan Malik en Saar? Blijkbaar wel, want die krijgt een groen vinkje. Malik en Saar krijgen een rode streep.
Vaak hebben deze kinderen al therapie gehad. We geven bakken geld uit om ze te kunnen ‘repareren’. Ze moeten dealen met de faalangst, onzekerheid en soms zelfs depressies waarvan wij met z’n allen toch echt de oorzaak zijn. Geloof me, daar word je niet mee geboren.
Laten we samen het welbevinden als maatstaaf gaan zien en niet alle toetsen en cijfers. Is dat niet waar het om draait? Moet dat niet gewoon ’the one and only’ graadmeter zijn?